Projekt "Odnalezione. Piękno w czasie i przestrzeni" nauczył nas tego, by odważnie starać się po nowe, immersyjne środki przekazu, kreując ekspozycje wirtualne. Po udanym przedsięwzięciu pod tytułem "Czasoprzestrzenie graficzne", zrealizowanym w Muzeum ASP, nadszedł czas na kolejną podróż. Tym razem od 28 do 30 września, z Janem Matejką i w miejscu nieoczywistym, albowiem skorzystaliśmy z gościny Biblioteki Głównej ASP.
"Szkoła w innym wymiarze" to prezentacja wirtualna, której bezpośrednią inspiracją było inne działania projektowe, obejmujące konserwację i renowację ksiąg świadectw, o której pisaliśmy obszernie tutaj
Pięciominutowa projekcja prowadzi odbiorcę przez pracownie malarstwa, rzeźby i kompozycji. W ciszy zanurza się on w przestrzenie istniejące i wykorzystywane do dzisiaj. Zanurzenie się w dziedzictwo czasów Matejki, którego spotykamy na końcu przygody nawiązuje do ciągłości idei wolności twórczej oraz umiejętności malarskich i rzeźbiarskich, kształtowanych przez wielkich mistrzów.
To premiera tej prezentacji, ale na pewno będzie ona podróżować nie tylko po Akademii ale pewnie całej Małopolsce.
Sprawdzajcie Państwo gdzie przyjedziemy z naszym patronem!
Projekcja zrealizowana w ramach projektu "Odnalezione. Piękno w czasie i przestrzeni", realizowanego przez ASP w Krakowie, w ramach programu Kultura, Działanie 2: Poprawa dostępu do kultury i sztuki, Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014-2021.
Wspólnie działamy na rzecz Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej.
W najbliższą niedzielę, 8 października w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku zostanie otwarta wystawa Dani Karavan: Artysta/Obywatel. Przypomnijmy, że w 2020 roku, krakowska Akademia Sztuk Pięknych nadała izraelskiemu artyście tytuł doktora honoris causa. Jednym z inicjatorów projektu oraz jego współkuratorem jest prof. Bartłomiej Struzik.
Prezentacja Dani Karavan: Artysta/Obywatel koncentruje się na głównych realizacjach izraelskiego twórcy Daniego Karavana (1930, Tel Awiw – 2021, Tel Awiw), który zaprojektował i stworzył ponad 80 instalacji rzeźbiarskich na skalę architektoniczną na całym świecie. Był on laureatem cenionych nagród dla artystów przyznawanych zarówno w Izraelu, jak i poza jego granicami, w tym: Nagrody Izraela, nagrody Praemium Imperiale – Japońskiego Stowarzyszenia Artystów oraz tytułu Artysty UNESCO na rzecz Pokoju.
Dani Karavan
W przeciwieństwie do wcześniejszych wystaw poświęconych realizacjom Daniego Karavana, koncepcyjnym i technicznym punktem wyjścia ekspozycji w Orońsku, nie jest sztuka. Nie jest to także próba przedstawienia rozwoju jego dzieł w kolejności chronologicznej.
W sercu tego pokazu leżą stwierdzenia, które Karavan prezentował publicznie, przede wszystkim w swoich esejach, felietonach i listach, w odniesieniu do zagadnień publicznych, które dotykały, a często ścierały się z jego publiczną sztuką i programem.
W takich przypadkach dzieła służyły mu za papierek lakmusowy do pomiaru i oceny stopnia tolerancji i moralności społeczno-politycznej lub, dokładniej, stopnia niesprawiedliwości wynikającej z określonej sytuacji. Oczywiście, strategia kuratorska przyjęta dla tej prezentacji wymaga podejścia wybiórczego, narzędzia edytorskiego, w odniesieniu do wielkiego dorobku artystycznego rzeźbiarza. Jednocześnie ten specjalny pryzmat kuratorski otwiera drogę, dzięki której Karavan, osoba i jego dzieła, mogą być analizowane, doświadczane i oceniane. W okresie ponad 60 lat swojej kariery twórca opracował specjalną praxis łączącą zaangażowanie artystyczne z aktywizmem obywatelskim, problemy estetyczne z moralnością. Innymi słowy, nowoczesne wyrażenie starożytnego greckiego pojęcia Kalokagathia (kalós kaì agathós) – harmonijnej i wyważonej jedności piękna i dobra.
Fakt, że wielkoskalowe publiczne rzeźby Karavana są nieruchome i na trwałe wpisane w swoje specyficzne otoczenie, czy to miejskie, czy to wiejskie, w Izraelu czy też dowolnym innym miejscu na świecie, sprawia, iż dzieła wybrane do zaprezentowania na tej wystawy pokazane zostaną poprzez: dokumentację zdjęciową i filmową, kopie elementów oryginalnych dzieł twórcy, szkice i inne dokumenty graficzne oraz modele rzeźb. Towarzyszyć im będą cytaty, fragmenty tekstów i oświadczeń opracowanych lub wygłoszonych przez artystę, jak również dodatkowe dokumenty – tekstowe lub wizualne – istotne dla zagadnień i kampanii publicznych, w których uczestniczył. Rzeźbiarz angażował się w kilka problemów i zagadnień publicznych, u podłoża których leżała jego wrażliwość demokratyczna, środowiskowa i kulturowa. Niniejsza wystawa skupia się na zaangażowaniu twórcy w pokój, prawa człowieka oraz ochronę dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego.
Wystawa Dani Karavan: Artysta/Obywatel sugeruje splecenie artystycznych i obywatelskich aspektów w życiu i pracy izraelskiego rzeźbiarza o międzynarodowej sławie w jedną pojedynczą praxis, przy założeniu, że praxis ta jest jedną z głównych charakterystyk, poprzez którą należy rozumieć i doświadczać sztukę tego wybitnego autora.
Kurator: Adi Englman
Projekt wystawy: Nadav Shalev
Projektowanie architektoniczne wystawy: Arch. Keren Englman
Koordynatorzy wystawy: Paulina Kuhn, Jarosław Pajek
Współpraca: Noa Karavan - Cohen, Bartłomiej Struzik
Wystawa potrwa do 11 lutego 2024
Info: Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
Pierwszy poniedziałek października obfitował w wydarzenia niezwykle ważne dla krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Tradycyjna wieczorna inauguracja, połączoną tym razem z uroczystym nadaniem Stelarcowi tytułu doktora honoris causa, poprzedzona została prezentacją nowej siedziby Wydziału Grafiki oraz Wydziału Architektury Wnętrz, w dawnej Szkole Przemysłowej Żeńskiej przy ulicy Syrokomli 21.
Wczesnopopołudniowe spotkanie w dawnym budynku szkolnym, stało się okazją do zaprezentowania wnętrz pracowni i sal wykładowych, ale także przypomnienia, że prace modernizacyjne i adaptacyjne prowadzone na dużą skalę możliwe były dzięki współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej - Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, w ramach projektu „Kompleksowa termomodernizacja budynku Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie przy ul. Syrokomli 21”. Komfort pracy, który niebawem stanie się codziennością dla studentów ASP zapewniło także zaangażowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, albowiem łączna wartość dofinansowania z MKiDN wyniosła prawie 40 mln zł, przy ogólnej wartości inwestycji, sięgającej 55 mln złotych.
Niedługo później, w Auli Akademii odbyła się inauguracja roku akademickiego 2023/2024, której najistotniejszą częścią była immatrykulacja studentów pierwszego roku wszystkich kierunków studiów.
Wieczór zwieńczyła wyjątkowa uroczystość wręczenia dyplomu doktora honoris causa Stelarcowi. Zgodnie z protokołem, ceremonię rozpoczął Rektor ASP, prof. dr hab. Andrzej Bednarczyk wprowadzając słuchających w świat zasad towarzyszących nadaniu tytułu honorowego. Dziekan Wydziału Intermediów, dr Mariusz Front w swoim przemówieniu powrócił do momentu powstania idei doktoratu, zaś prof. dr hab. Artur Tajber, jego promotor, wygłosił laudację. Krótką refleksją na temat znaczenia twóczości Stelarca podzielił się z obecnymi w Auli, prof. Ryszard Kluszczyński, recenzent doktoratu honorowego.
Wręczenie dyplomu doktorskiego stało się okazją do zaproszenia Stelarca do wygłoszenia wykładu BECOMING OTHER: SKIN, STEEL AND CIRCUITRY.
Dziękujemy za liczną obecność i zapraszamy do obejrzenie obszernej galerii fotografii.
Autor zdjęć: Robert Słuszniak
W 2023 roku przypada 100. rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego – znakomitego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych twórców ikon. Urodził się w Krakowie i z tym miastem związany był przez większość swojego życia.
Wśród wielu inicjatyw podjętych dla upamiętnienia i spopularyzowania tej charyzmatycznej postaci, zrodziła się idea konferencji naukowej poświęconej zagadnieniom, które były szczególną troską Profesora. Zainspirowani fenomenem twórczości Nowosielskiego, w gronie badaczy i twórców chcemy podjąć dyskusję na temat kryzysu współczesnej sztuki sakralnej i prognozowanych możliwości jej odnowy.
Konferencja naukowa została przygotowana we współpracy wielu osób i podmiotów, którym bliska jest postać i dorobek Jerzego Nowosielskiego: Fundacji Akeda, Braci Kapucynów – Fraterni i Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.
PROGRAM KONFERENCJI NAUKOWEJ
„Nowosielski. Profeta z Krakowa”
10–11 października 2023
Aula Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
10 października 2023 (WTOREK)
10.00–10.30 Uroczyste otwarcie konferencji
SESJA I: Charyzmatyczny fenomen Jerzego Nowosielskiego
10.30–10.50 Ks. dr Henryk Paprocki (Warszawa)
Teologia Jerzego Nowosielskiego: przez rozpacz do zmartwychwstania
10.50–11.10 Dr Agnieszka Tes (IMO Galeria w Starym Sączu)
Metafizyczny impuls. Wpływ Jerzego Nowosielskiego na polskich abstrakcjonistów tworzących współcześnie
11.10–11.30 Dr Oksana Romaniw-Triska (Narodowa Akademia Nauk Ukrainy)
Dawna ikonografia ukraińska jako źródło twórczej inspiracji Jerzego Nowosielskiego
11.30–11.50 Łukasz Hajduczenia (Uniwersytet Warszawski)
Muzyczna paralela sztuki Jerzego Nowosielskiego
11.50–12.10 Dr Krystyna Czerni (Instytut Badań nad Sztuką IRSA, Kraków)
Jerzy Nowosielski jako bohater i ofiara popkultury
12.10–12.40 Dyskusja
12.40–15.00 przerwa
SESJA II: Kryzys sztuki sakralnej
15.00–15.20 Dr Joanna Winnicka-Gburek (Warszawa)
Czy uzasadniona jest ocena dzieła sztuki sakralnej na podstawie kryterium duchowości stosowanego wobec jego twórcy?
15.20–15.40 Witali Michalczuk (Uniwersytet Warszawski)
Doświadczenie liturgii jako format sztuki współczesnej
15.40–16.00 Ewa Zalewska (Muzeum Ikon w Supraślu)
Percepcja sztuki Nowosielskiego i ikony współczesnej na Podlasiu
16.00–16.20 Dr Adam Organisty (Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie)
Tematyka sakralna w twórczości malarzy-pedagogów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pierwszej dekadzie XXI wieku
16.20–16.40 Dr Romana Rupiewicz (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), Dr Jarosław Janowski (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)
Język sztuki współczesnej w przekazie wiary na przykładzie projektu Drogi Krzyżowej w Chełmie Dobrosława Bagińskiego
16.40–17.10 Dyskusja
11 października 2023 (ŚRODA)
SESJA III: Sztuka sakralna w przyszłości – prognozy
10.00–10.20 Prof. dr hab. inż. arch. Jerzy Uścinowicz (Politechnika Białostocka)
Przejrzystość i lśnienie świętości ikony niemożliwej
10.20–10.40 Ks. dr hab. Dariusz Klejnowski-Różycki, prof. UO (Uniwersytet Opolski)
Problem kanonu w malarstwie ikonowym Jerzego Nowosielskiego
10.40–11.00 O. Tomasz Biłka OP (Łódź)
WIDZĄCY PALEC. Od zmierzchu „sztuki sakralnej” do świtu „wiary widzącej”
11.00–11.20 Marta Tarabuła (Kraków)
MATKA BOSKA Z KOKARDKAMI. Czy można namalować katolicyzm na nowo?
11.20–11.40 Mateusz Środoń (Warszawa)
Sztuka sakralna – wyraz wiary Kościoła
11.40–12.10 Dyskusja
12.10–15.00 przerwa
SESJA IV: Nowosielski – i co dalej...?
15.00–17.00 PANEL MALARZY
Prowadzenie: prof. dr hab. Andrzej Bednarczyk, Rektor Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
Uczestnicy: prof. dr hab. Grzegorz Sztwiertnia, prof. dr hab. Leon Tarasewicz, dr hab. Adam Molenda, prof. UŚ
17.00–19.00 przerwa
19.00 Wernisaż wystawy: Ślad po śladach. Wybrani twórcy Międzynarodowych Warsztatów Ikonopisów w Nowicy
Miejsce: Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25
Wydarzenie zostało objęte patronatem Rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, prof. Andrzeja Bednarczyka.
Body Art and Somaesthetics - to tytuł rozmowy, która odbędzie się w Akademii Sztuk Pięknych, już w najbliższy wtorek, 10 października. To wyjątkowa okazja, by w jednej przestrzeni móc wysłuchać refleksji przedstawianych przez australijskiego artystę Stelarca oraz twórcę somaestetyki, filozofa Richarda Shustermana. Rozmowę moderować będzie kulturoznawczyni dr hab. Dorota Koczanowicz.
Organizatorem Conversations on Body Art and Somaesthetics, jest powołany z inicjatywy prorektora ASP ds. współpracy prof. Bartłomieja Struzika, Instytut Somaesthetics and the Arts Center. Wydarzenie jest organizowane pod patronatem Lloyda Brodricka - Ambasadora Australii w Polsce - oraz dzięki wsparciu finansowemu Ambasady Australii i sponsorów Instytutu.
Stelarc urodził się 19 czerwca 1946 roku na Cyprze. Od roku 1948 mieszka Australii, gdzie ukończył T.S.T.C (Art and Crafts) oraz Uniwersytety Monach i Melbourne.
Swoją twórczość prezentował w Azji, Europie i w obu Amerykach. W 1997 roku otrzymał tytuł honorwego profesora sztuki i robotyki na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu. Jest doktorem honoris causa Monash University (Melbourne 2000) i Ionian University (Korfu 2016).
Ciesząca się olbrzymim uznaniem, a zarazem budząca gorące kontrowersje twórczość Stelarca wyrasta z koncepcji Body Art i Performance. Działania artysty, poprzez swą performatywność, interdyscyplinarność oraz kontekst intelektualny wpisują się w nurt somaestetyki. Są nierozerwalnie związane z problematyką ludzkiego ciała, postrzeganą w przez pryzmat technologii oraz interfejsów, łączących człowieka z maszyną. W rozumieniu Stelarca ciało ze swojej natury jest przestarzałe (obsolete body), dlatego wraz z narodzinami technologii musi ulec modyfikacji.
„Ciało jest rodzajem ewolucyjnej architektury, posiadającej własną sprawność i świadomość ― twierdzi Stelarc. ― (…) Stało się przestarzałe i zostało opanowane przez technologię. Wraz z nią funkcjonuje poza granicami swojej skóry i poza lokalną przestrzenią, w której żyje. Jest ono teraz rozbudowanym systemem operacyjnym. Powiększone przez maszyny, instrumenty i systemy obliczeniowe, z konieczności wyrasta ponad swoją biologię. Pojawiają się alternatywne architektury anatomiczne. Dlaczego nie trzecia ręka czy dodatkowe ucho? ― pyta prowokacyjnie Stelarc i dodaje ― Postrzegam ciało nie jako przedmiot pożądania, lecz raczej obiekt, który wymaga ponownego zredefiniowania. Współcześnie stało się ono chimerą mięsa, metalu i kodów ― biologicznego, technologicznego, systemów obliczeniowych. Musi płynnie funkcjonować pomiędzy tymi trybami w niejednorodnej rzeczywistości".
Do najważniejszych prac Stelarca należy m.in. powstałe w latach 1970-1994 Amplified Body {ciało artysty podłączone zostało do sieci czujników, kontrolujących fale mózgowe (EEG), mięśnie (EMG), puls i ciśnienie krwi. Ralizując projekt Third Hand (1976-1981), Stelarc przymocował sobie trzecie ramię-robota, które reagowało na sygnały wysyłane z mięśni brzucha i nóg (EMG), zmuszając ciało do zmiany przyzwyczajeń ruchowych.
W 2003 wykonał kopię swego ucha w skali 1:4, które rozrastało się w oparciu o komórki człowieka i myszy. Cztery lata później odbyła operacja wszczepienia w przedramię artysty implantu ucha w ramach akcji Extra Ear.
Prof. Richard Shusterman, twórca nurtu somaestetyki, jest filozofem związanym z Florida Atlantic University oraz dyrektorem tamtejszego Center for Body, Mind, and Culture. Inspirowane jego myślą badania są obecnie rozwijane w wielu ośrodkach na całym świecie. Zdaniem prof. Shustermana, zarówno artystyczna ekspresja (twórcy), jak i estetyczne doświadczenie (twórcy i odbiorcy) sięgają dużo dalej, niż dyscypliny artystyczne, zaliczane do sztuk pięknych i tradycyjny podział na rozłączne kategorie twórcy i odbiorcy. W tej sytuacji obszar sztuki popularnej, m.in. muzyki rap i subkultury hip-hop oraz codzienna praktyka estetyzacji rzeczywistości pozaartystycznej, właściwa rozwiniętym społeczeństwom konsumpcyjnym, stają się obiecującym przedmiotem namysłu estetycznego.
Wszędzie tam kluczowa jest rola ludzkiego ciała. Tym samym prof. Shusterman zdefiniował roboczo somaestetykę jako dyscyplinę jednocześnie teoretyczną i praktyczną, zajmującą się „krytycznym i ukierunkowanym na udoskonalenie badaniem doświadczenia, gdzie ciało traktowane jest jako ośrodek zmysłowo-estetycznego wartościowania i twórczej autokreacji”.
Somaestetyka dostarcza też metod rozpoznawania relacji między ciałem a jego fizycznym otoczeniem oraz bada parametry obiektów i sytuacji przestrzennych, których doświadczenie przez ciało pozwala uznać je za estetyczne.
Koncepcja somaestetyki, stanowiąca rozwinięcie tradycji amerykańskiego pragmatyzmu (zwłaszcza w ujęciu zaproponowanym w pierwszej połowie XX wieku przez Johna Deweya), ukierunkowana jest na łączenie filozoficznej kategorii doświadczenia z interdyscyplinarną refleksją nad ludzkim ciałem i oddziaływaniem zmysłów jako narzędzi percepcji oraz samopoznania tą drogą człowieka i świata.
Data debaty: 10 października (wtorek), godzina 18.00
Miejsce debaty: Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Plac Jana Matejki 13, Sala 100
Wydarzenie w całości odbywa się w języku angielskim.
Po zakończeniu rozmowy, około godziny 19.00 zapraszamy do udziału w oprowadzaniu po wystawie Stelarca Hacking the Human z kuratorką Galerii ASP, Margaritą Vladimirovą.
Zapraszamy ponadto do skorzystania z możliwości nabycia pozycji Doświadczenie estetyczne i potęga owładnięcia, która ukazała się nakładem Wydawnictwa ASP.